İradə Məlikova
S.Bəhlulzadə adına
Xarici Dillər Təmayüllü Gimnaziyanın
ibtidai sinif müəllimi iki dəfə “Ən yaxşı müəllim” (2009,2015)müsabiqəsinin qalibi,
"TƏRƏQQİ" medallı (2014) Üç müdrik sənəti birlikdə birləşdirən böyük sənətkar.
Elə xatirələr var ki, yaddan çıxmır... üstündən neçə illər keçsə də... İndiki yadımdadır: 1973-cü ilin payızı idi. 1-ci sinifdə oxuyurdum. Müəlliməmiz bizə rəsm dərsi üçün qırx vərəqli albom almağı tapşırdı. Bizim kəndimizdə o vaxt hamı məktəb ləvazımatı almaq üçün rayon mərkəzində “vağzal” deyilən yerdə “Azər nəşr” adlı mağazaya getdi. Mən də anamla almaq üçün həmin mağazaya getdik və evə qayıdanda albomda 36 nömrəli (Şağan kəndinə gedən avtobus) marşuruta mindik. Anam qabaqda, mən də yer olmadığından orta yerdə əyləşdim, əlimdə də albom. İndiki kimi yadımdadır: elə sevinirdim ki... şükür, səhər rəsm dərsinə artıq albomum var.Bu həm də rəsmə olan həvəsdən irəli gəlirdi.Birdən kimsə yüngülcə çiynimə toxundu və arxadan kimi albomumu yarandığını bildirdi. Heç nə demədən albomu yarıkönül verdim, sonra nigaran arxaya çevrilib baxdım: lap arxada küncündə ağ saçları çiyn tökülmüş, arıq bir kişi albomu aldı. Mən tez üzümü çevirdim, anama da heç nə deyə bilmirdim, yanımda deyildi. Fikirləşdim ki, görən qoca kişi mənim albomumu nə üçün aldı? Arada bir dəfə də çevrilib baxdım, uzun arıq barmaqlar albomuma maraq göstərdim: oda nə olub cızırdı.Nə qədər vaxt keçdi, deyə bilirəm, bir də avtobus yola düşənd əarxadan yenə yüngülcə çiynimə toxundular, sanki yuxudan oyandım. Albomumu mənə verdilər. Elə bil kimsə qulağıma pıçıldadı: albomu aç. Albomu açdım, gözlərimə inanmadım: goy flammasterlə rəsmi çəkilmişdi. Mən indi bunu mənzərə adlandırıram, o vaxt olacaq hələ məktəbə yeni gedən uşaq üçün o rəsm möcüzəli, anlaşılmaz bir aləm idi: arxa planda dağ sillsiləl əri, ağaclar, axan su və hamısı da göy rəngdə... Rəsmin sol küncündə yuxarıda nə vardı. Bu, böyük “S” və “B” hərfləri ilə başlanırdı. Çox sonralar mənə məlum oldu ki, sən demə,bu böyük rəssam Səttar Bəhlulzadənin özü imiş. Rəsmə başım o qədər qarışmışdı ki, qoca kişinin avtobusdan nə vaxt, harda düşdüyü görmədim, çox güman ki, Mərdəkanda düşmüşdü, dəqiq Şaydiağana Yolda anama, sonra da evdəkilərə rəsmi olaraq baxdım. Atam şəklə baxdı və saxla dedi. Səhər müəllim də albomuma baxdı və o da bu şəkil saxla dedi. O albom vərəqini mən uzun illər saxladım. Hər dəfə o şəklə baxanda goy rəngli cizgilərin birləşib nəyə oxşadığını kəşf edirdim. Bir dəfə institutda rəsm dərsində bu əhvalatı müəllimimiz rəssam Rauf Səmədova danışdım Hanı o rəsm? - deyə soruşdu. Təəssüf ki, o rəsmi tapam. O rəsmi tapa bilməsəm də o göy rəngli cizgilər hələ də gözümün qabağındadır. Tale elə gətirdi ki, mən böyük sənətkarın adını daşıyan gimnaziyada - Səttar Bəhlulzadə adına Xarici Dillər Təmayüllü Gimnaziyada təmirli oldum.Onun həyatı, yaradıcılığı haqqında daha ətraflı öyrəndim.
Füzuli poeziyasına, Bax musiqisinə könlü köklənmiş Səttar Bəhlulzadə 1909-cu ilin 15 dekabrında Bakının qədim Xilə, indiki Əmircan kəndində anadan olmuşdur.
Orta təhsil aldıqdan sonra o, 1927-1931-ci ilin Azərbaycan Rəssamlıq Məktəbində oxumuşdur. ̇STEDADADLı Gənc rəssam yaradıcılığa o İrəlilyliləyiş daha yaxa və sevilən rəssam əzim Əzimzadənin sifari ilə 1931-1933-cüdcəzətində online Lakin ustadı ona təhsilini boyakarlıqda, bunun üçün davam etdirməyi məsləhət görmüşdür. sonra, gənc Səttar Moskvaya yollanır və Moskva Dövlət Rəssamlıq İnstitutuna daxil olur. Burada o, 1933-1940-cı məşhur məşhur rəssamlar V.A.Favorski və Q.M. Şaqalın əldə etdiyi rəssamlıq sənətini, o cümlədən də boyakarlığyririni sirlö
1941 -ci ildə V. İ. Surikov adına Moskva Rəssamlıq İnstitutunu bitirir. Vətənə qayıdar-qayıtmaz rəssam faşist Almaniyasının hücuma keçidi xəbərini eşidir. 1941-1945-ci illərdə Səttar Bəhlulzadə “Babək üsyanı”, “Fətəli xan”, “Bəzz qalasının müdafiəsi”. “Buzovda neft mədənləri”, “Əmircan”, “Bakıda atəşfəşanlıq” ƏSƏRLƏRİNİ çəkir. “Doğma düzənliklər” (1957) “Gölməçələrdə ördəklər”(1955) şairanə mənzərələrdə Lənkəranın təbiətini əks etdirən rəssam “Yuxarı Daşaltı” (1955), “Cıdır düzü” (1957), “Dumanlı dağlar” (1957),“Yaşıl xalça” (1957) lövhələrində Qarabağın səfalı yerlərinin fırçasının möcüzəsi ilə kətan mühitdə canlandırılmışdır.Rəssamın Abşeron təbiətinə həsr olunmuş “Neft daşları” mənzərə silsiləsi onun yaradıcılığında xüsusi yer tutur. Onun silsilə Xəzərdə salınmış əfsanəvi neft şəhəri haqqındadır.
iki dəfə“Qırmızı Əmək Bayrağı” ordeni və medallarla təltif edilib. Səttar Bəhlulzadənin tabloları respublikada, rəssamın fərdi əsərlərində Yaponiyada yaradılmış, Əlcəzair, Misir, Livan, Suriya, Tunis, Norveç, Almaniya, Çexiya, Bolqarıstan, Macarıstan, Rumıniya, İraq, Kuba, Kanada, Belçika, və s. numayiş verilib. Hal-hazırda Səttar Bəhlulzadənin əsərləri R.Mustafayev adına
Azərbaycan Dövlət İncəsənət Muzeyində və Azərbaycan Dövlət Şəkil Qalereyasında, Moskva və s. şəhərlərin muzeylərində və çox böyük hissələri şəxsi kolleksiyalarda saxlanılır.
Azərbaycan Respublikasının Prezidenti İlham Əliyevin sərəncamı ilə YUNESKO-nun alimləri və əlamətdar hadisələrin qeyd olunmasına daxil olan edlmiş Səttar Bəhlulzadənin 100 illik yubileyi dövlətimiz və Azərbay- can böhranı, iqtisadi inkişaf və gimnaziyamızda artıq il təntənə ilə qeyd olundu.
Səttar Bəhlulzadə adı Azərbaycan xalqının tarixinə qızıl hərflərlə yazılmış bir şəxsiyyətdir. XX əsrdə Azərbaycan xalqı dünyaya böyük rəssamlar, heykəltəraşlar bəxş edibdir. Onların arasında Səttar Bəhlulzadə xüsusi yer tutur.
Səttar Bəhlulzadə o keçmiş klassik üslubdan kənara çıxan öz yolu ilə gedаn, юz rаssamlyq mәktаbini yaradan sаnyаtkardır. Bu rаssam illаr boyu yashayacaq vya zaman keçdikcə daha da ycksyaklyarya qalxacaq.
Dahi sənətkar Səttar Bəhlulzadə 1974-cü ilin bir payız günü, oktyabrın 14-ü 65 yaşında Moskva xəstəxanalarının birində yaranıb vida dedi. Fəxri xiyabanda yox, doğulduğu Əmircanda, anasının məzarı yanında dəfn olun du. Özü belə vəsiyyət etmişdi : “Məni öləndə anamın yanında dəfn edə bilərsiniz”. Axı o, təmtəraqı yox, təbiiliyi, azadlığı sevirdi.
Qəbri üstündə ona abidə ucaldılıb. Ruhun şad olsun, böyük sənətkar! Sağlığında öz ecazkar fırçasının nağılı ilə milyonlarla könülləri fəth edən sənətkar 100 il bundan sonra da ürəklərdə yaşayacaq!!!!!
Nə yaxşı ki, əzəl gündən axtarıb, seçib,
Öz adına layiq yerə qalxdın, ucaldın.
Sən həyatda addım-addım çətin yol keçib,
Qartal kimi əbədilik zirvədə qaldı!!!!
Səttar Bəhlulzadənin sənət haqqında düşüncələri:
Rəssam var ki, ideyanı fırçaya alır, rəssam da var ki, emosiya və uşaqı. Mən ikincidənəm. Böyük sənətkar yalnız o zaman adlana bilərsən, gormək və eşitmək istədiyini edə bilərsən. Hər bir sənətkar haqqında danışarkən nədənsə ona hökmən onu əvvəl yaşamış, istərsə də müasiri olduğu böyük sənətkarların təsirini qeyd edir. Doğrusunu deyim ki, əgər mənim barəmdə buna fikir söylənsə, onunla heç vaxt razılaşa bilmirəm. Axı, sənətkar adlanan kəsin hər şeydən əvvəl öz yönü və öz dəsti-xətti olmalıdır. Yuksək hiss və duyğu! Bu iki gozel nemət olmasa əsl sənətkar olmaq mümkün deyil. Rənglərin biri digərini tamamlayaraq tabloda yaratdıqlarını tam kolorit həyatdakı sevinc anlarına bənzəyir.Mən ilham və natura dalınca Qogen kimi baş götürüb Taiti adasına getmirəm, bunu başqalarına da məsləhət görməzdim. Çünki doğma xalqın həyatı, Vətən torpağı əsl ilham mənbəyidir.On min yaşlı Qobustanın qayaüstü rəsmlərinə baxarkən düşünürəm ki, sənət yarananda nə din olmuş, nə də mürəkkəb insan münasibətləri. O, mənim özüm qədər uzun insanlardır.Sənət özü qədər böyük insanlardır.Sənətdən çox xoş bir ümid oyatmalıdır.Mənim bir rəssam kimi yetişməmdə üç müdrik sənətin təsiri olub; Qədim xalça və miniatür sənətimiz, bir də Füzulinin odlu, alovlu poeziyası.
İllər ötəcək, Bəhlulzadənin həm koloritli siması, həm də tam sənəti hələ neçə-neçə rəssamı ilhamə gətirəcək. Çünki Səttarın böyük sənəti də sanki doğma mənim özüdür.
Sənət evinə çökdümü zülmət?
Dəryayamı qərq oldu o qüdrət?
O incə xəyal, incə ümid, incə təbiət,
Getdi əbədi alma birdən!
Soldurdu gülüstanı əsən bir acı ruzgar
Sızlar ana torpaq: hanı Səttar, hanı Səttar?...
***************************************** *** *
Çağlar Kəpəzin göz yaşı, dağlar qəmə batmış,
Yaslı analar tək meşələr baş-başa çatmış.
Bağrı qaralib lalənin, hüsnü qana batmış,
Nərgiz ətirin saçmadı sordu: hanı Səttar?
Sızlar ana torpaq: hanı Səttar, hanı Səttar?...
Aylar keçər, illər keçər, heyhat
Qəm köynəyi əynimdə alışmaz.
Fəryad edirəm, bəlkə də bihudə bu fəryad.
İmdadıma bir kimsə yetişməz,
Bir anlığa yetməz gülüm, ey ata!
Səndən mənə, məndən sənə imdad.
Hicran sitəmindən dilim ətşan.
Daim gəzərəm aləmi pəjmürdə, pərişan.
Gəl-gəl, bu zabdan məni qurtar?
Konlüm istəyir:hanı Səttar,hanı Səttar ?
**************************************************** * *****
Bu həsrəti duymuş kimidir, çöl-çəmən ağlar,
Sərvin beli sınmış kimidir, yasəmən ağlar.
Fırcanla işləmiş necə əlvan qatan ağlar,
Duydunmu, əzizim, sənə məlhəm vətən ağlar.
Tərk etdi həzin nəğməni susdu kaman, tar,
Qan oldu ürəklər: hanı Səttar, hanı Səttar?!.....
.
Комментариев нет:
Отправить комментарий